Innovatie in vaccinatie: van prikken naar pleisters

De drie maanden ouden Ruben sabbelt lekker op de druppels die ik hem net heb gegeven. Het vaccin tegen het rotavirus schijnt licht zoet te smaken. Nadat hij de de rotavirusvaccinatie heeft gekregen geef ik hem twee injecties. De eerste injectie die ik in zijn linkerbeentje zet is een vaccinatie die hem beschermt tegen maar liefst zes nare infectieziekten, te weten difterie, kinkhoest, tetanus, polio, hib en hepatitis B. De tweede injectie die ik in zijn rechterbeentje zet is een vaccinatie die hem beschermt tegen pneumokokken. Na de eerste injectie begint Ruben te huilen. Na de tweede injectie begint hij nog wat harder te huilen. Ik plak snel twee pleisters op zijn beentjes, zodat zijn moeder hem op kan pakken om hem te troosten. Ik zie dat moeder ook tranen in haar ogen heeft als ze haar zoon oppakt. “Het is heel belangrijk dat hij zijn vaccinaties krijgt, maar ik vind het wel een beetje zielig” zegt moeder.

Terwijl moeder al wiegend met Ruben door mijn spreekkamer wandelt bedenk ik dat injectievaccins wel heel effectief zijn, maar het toch ongemak veroorzaakt bij het kind. Misschien komen er in de toekomst wel meer drinkvaccins? Of komen er andere toedieningsvormen die nóg handiger zijn dan drinkvaccins? Bijvoorbeeld vaccins die niet door medisch geschoold personeel gegeven hoeven worden en die niet koud vervoerd en bewaard hoeven te worden (wat bij alle huidige vaccinaties wel het geval is).  

En dan lees ik na mijn spreekuur dat hier onderzoek naar wordt gedaan (!). Uit een studie van Ikechukwu Adigweme e.a. die gepubliceerd is in The Lancet en uitgevoerd in Gambia blijkt dat vaccinaties tegen mazelen en rode hond met speciale pleisters net zo effectief zijn als injectievaccins. De speciale pleisters bevatten minuscule naaldjes die de huid pijnloos doorboren voor afgifte van het vaccin. De pleister wordt op de pols geplakt en na vijf minuten verwijderd. Hiervoor is geen arts of verpleegkundige nodig en het vaccin blijft stabiel onder wisselende temperaturen.

Dit onderzoek betekent een enorme doorbraak in de bestrijding van mazelen en rode hond. Prikaccidenten, patiënten die flauwvallen, naaldenangst en het slepen met een koelbox zullen hiermee tot het verleden behoren. Omdat de toediening makkelijker en minder pijnlijk is zal het de vaccinatiegraad wellicht verhogen. En nog belangrijker, als vaccins niet meer gegeven hoeven worden door medisch geschoold personeel en niet koud vervoerd en bewaard hoeven te worden zullen dit soort vaccins in lage- en middeninkomenslanden (waar een groot tekort is aan medisch personeel en waar het koud vervoeren en bewaren van vaccins een hele uitdaging is) op veel grotere schaal gegeven kunnen worden.

Hoe bijzonder zou het zijn als dit onderzoek een vlucht gaat nemen! Dat er onderzocht gaat worden of kinderen ook tegen andere ziektes dan tegen mazelen en rode hond gevaccineerd kunnen worden met deze speciale pleisters. En als dit mogelijk blijkt, dat deze vaccinaties dan grootschalig uitgerold worden. Dat betekent potentieel dat miljoenen levens gered kunnen worden.