Wie is er moreel ambitieuzer: Bill Gates of Oprah Winfrey?

Wie is er moreel ambitieuzer: Bill Gates of Oprah Winfrey? Vandaag doen we bij de tweede bijeenkomst van de Morele Ambitie Cirkel een ‘plotting sessie’. We gaan met de groep een twaalftal karakters indelen op een grafiek, waarbij op de y-as ‘ambitie’ staat en op de x-as ‘idealisme’.

 

Om de beurt plaatsen we iemand in de grafiek en gaan daarover het gesprek aan in de groep. Aan mij de eer om Josephine Cochrane te plaatsen in de grafiek. Je zou denken dat je van haar nog nooit hebt gehoord, maar grote kans dat je dagelijks profiteert van een uitvinding van haar. Zij heeft namelijk de vaatwasser uitgevonden in 1886 (!). Huishoudelijke apparaten als deze staan bekend als de ‘motoren van de bevrijding’. In 1900 was de gemiddelde huisvrouw maar liefst 58 uur per week kwijt aan koken, schoonmaken en wassen. In 1975 was dat nog maar 18 uur. Je begrijpt het al, voor mij streeft deze vrouw van het ‘Dish welfare project’ qua morele ambitie Bill Gates en Oprah Winfrey ver voorbij.

 

Toch is het best lastig om alle karakters in te delen op de grafiek. Want op de y-as staat dan wel ‘ambitie’ en op de x-as staat ‘idealisme’, maar er staan geen eenheden bij. Hoe maak je ‘idealisme’ en ‘ambitie’ kwantificeerbaar? Hoe meet je dit soort begrippen? Doordat ‘ambitie’ en ‘idealisme’ in deze plot-sessie niet gekwantificeerd zijn komt er wel een gesprek en discussie op gang.

 

En zijn intenties belangrijk? Scoort iemand die bij toeval een ontdekking doet die vele levens redt hoog of laag op morele ambitie? Ik denk hierbij aan Alexander Fleming. Hij ontdekte in 1928 per toeval dat er geen bacteriën groeiden vlakbij een penseelschimmel, Penicillium notatum, die per ongeluk op een van zijn voedingsbodems met bacteriën terecht was gekomen. Hij leidde daaruit af dat het een stof afkomstig van de schimmel moest zijn die bacteriegroei remde. Deze stof noemde hij penicilline, naar de schimmel op zijn kweek. Flemings ontdekking leverde hem de Nobelprijs voor de Geneeskunde op. En heeft geleid tot de productie van vele antibiotica. Hierdoor zijn veel ziektes die veroorzaakt worden door bacteriën, zoals long- of blaasontsteking, nu goed te genezen. Met zijn toevallige ontdekking heeft Fleming enorm veel impact weten te maken. Maar of hij nou zo moreel ambitieus was durf ik niet te zeggen.

 

Wat het daarnaast ook lastig maakt is dat we zitten te priegelen met het indelen van een een twaalftal karakters die eigenlijk allemaal tot de hele kleine top qua morele ambitie behoren. Je zou zeggen dat de helft van de bevolking minder dan gemiddeld moreel ambitieus is en de helft van de bevolking meer dan gemiddeld moreel ambitieus is (en dat het normaal verdeeld is). Maar volgens mij behoren mensen die moreel ambitieus zijn tot een hele kleine minderheid (en is het scheef verdeeld). En binnen die hele kleine minderheid van mensen die moreel ambitieus zijn zitten we nu binnen de top de moreel ambitieuzen met een vergrootglas te plotten.

 

Toch is het wel goed om een klein gedachte experiment te doen in het kwantificeren van morele ambitie. Laten we even terug gaan naar Bill Gates versus Oprah Winfrey. Bill Gates is de mede-oprichter van Microsoft. Na zijn carrière bij Microsoft richtte hij de Bill & Melinda Gates Foundation op, dat zich inzet voor mondiale gezondheid, onderwijs, en het bestrijden van extreme armoede. De stichting heeft meer dan 50 miljard dollar gedoneerd aan het aanpakken van diverse wereldwijde problemen. Oprah Winfrey voert als gastvrouw van “The Oprah Winfrey show” diepgaande gesprekken over sociale, psychologische en gezondheidsonderwerpen, waarmee ze miljoenen mensen bereikt. Buiten haar mediawerk heeft ze meer dan 400 miljoen dollar gedoneerd, voornamelijk aan educatieve projecten. Grote kans dat je Oprah Winfrey sympathieker vindt dan Bill Gates en daarom haar moreel ambitieuzer inschaalt.

 

Stel dat je morele ambitie uitdrukt in geredde levens. De meest effectieve goede doelen ter wereld kunnen op dit moment een leven redden voor zo’n 5000 dollar. Het verschil tussen de beste goede doelen en een gemiddeld goed doelen is een factor 100. Het verschil loopt verder op als je de beste vergelijkt met de slechtere. En er zijn ook genoeg goede doelen die geen gezonde levensjaren bewerkstelligen of die zelfs een negatieve impact hebben. De Bill & Melinda Gates Foundation staat erom bekend dat ze  filantropie met hoge impact nastreven. Stelt dat de Bill & Melinda Gates Foundation heeft geïnvesteerd in projecten die een leven redden voor 20.000 dollar. Dan is hiermee het leven gered van (50 miljard/20 duizend =) 2,5 miljoen mensen . Stel dat de goede doelen waaraan Oprah Winfrey heeft gedoneerd 100 keer minder effectief zijn. Ze heeft dan het leven gered van (400 miljoen/2 miljoen dollar =) 200 mensen. Als je morele ambitie uitdrukt in geredde levens via donaties streeft Bill Gates Winfrey ver voorbij.